De NAK en BKD controleren weer intensief op onafgedekte aardappel– en uienafvalhopen. De keuringsdiensten doen dit vanaf dit seizoen in opdracht van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).
Schadelijke afvalhopen melden kan bij de centrale meldpunten van NAK en BKD. Voor aardappelafvalhopen kunt u terecht bij NAK Meldpunt Phytophthora (tel. 0900-0625, kies 4 in het keuzemenu of email pameldpunt@nak.nl). Uienafvalhopen kunt u melden bij BKD (tel. 0252 419 101 of email info@bkd.eu).
Niet of onvoldoende afgedekte afvalhopen zijn vanaf 15 april niet toegestaan. Aardappel- en uienafvalhopen met uitgelopen planten zijn belangrijke potentiële infectiebronnen voor Phytophthora infestans in aardappelen en valse meeldauw in uien. Afvalhopen met uien kunnen bovendien al een infectiebron van koprot zijn voordat de uien zijn uitgelopen. Het is daarom wettelijk verplicht deze potentiële infectiebronnen af te dekken. Dit is geregeld in de Plantenziektenwet waarin de teeltvoorschriften na opheffing van het Productschap Akkerbouw onveranderd zijn overgenomen. Dit op verzoek van de telers en in het belang van de primaire sector. De NVWA is verantwoordelijk voor uitvoering en handhaving van de Plantenziektenwet.
De afdekplicht voor afvalhopen is een belangrijk onderdeel van de teeltvoorschriften voor de bestrijding van Phytophthora infestans in aardappelen en valse meeldauw en koprot in uien. De handhaving is vooral gericht op het waarschuwen en (laten) nemen van maatregelen om de (potentiële) ziektebronnen te bestrijden en de overtreding te herstellen. Hiermee wordt voorkomen dat de ziekte zich kan verspreiden naar percelen aardappelen en uien in de omgeving. Afdekken met deugdelijk zwart landbouwplastic is een relatief goedkope en praktische oplossing. Na een jaar is de hoop onschadelijk en kan deze worden verwerkt.
Handhaving gericht op herstel werkt
Jaarlijks worden circa 1.000 afvalhopen gecontroleerd. Hiervan zijn ongeveer 60 niet of onvoldoende afgedekt. Bijna alle telers treffen na een waarschuwing direct maatregelen om de afvalhoop onschadelijk te maken. Bij 2 tot 3 telers helpt waarschuwen niet. Bij deze bedrijven moet het nemen van maatregelen afgedwongen worden. Dit gebeurt vanaf dit jaar niet meer via tuchtrecht maar via een bestuursrechtelijke procedure. Dat betekent concreet dat de NVWA een last onder dwangsom (LOD) kan opleggen. De LOD verplicht de ondernemer om een overtreding ongedaan te maken. Doet hij dit niet, dan moet hij een dwangsom van €500,- voor elke dag dat de overtreding wordt geconstateerd. Na 4 dagen kan een last onder bestuursdwang (LOB) worden opgelegd. Dit betekent dat overtredingen op kosten van de teler door de NVWA worden hersteld. In zeer ernstige gevallen kan bovendien een strafrechtelijke procedure ingezet worden. Er wordt dan een proces verbaal opgemaakt en de zaak wordt doorgeleid naar de officier van justitie die besluit om al of niet tot vervolging over te gaan. Een voorbeeld van een ernstige overtreding is het aantreffen van een aardappelafvalhoop met sporulerende Phytophthora en tegenwerking van de teler/ondernemer om de overtreding ongedaan te maken.