Tijdelijke OM-richtlijn inzake SALDUZ/PANOVITS.
Kern van de richtlijn: Het recht van een verdachte om voorafgaand aan het eerste politieverhoor met een advocaat te overleggen wordt in de zware en/of gevoelige zaken gekoppeld aan het naar voren halen van de inverzekeringstelling (hierna: ivs). In lichte zaken ontstaat een recht op overleg met de advocaat indien verdachte daarom heeft gevraagd.
NB: Ook deze regeling geeft nog steeds geen recht op aanwezigheid van de advocaat BIJ het verhoor!
*) Ingevolge deze regeling zal ivs vaker en eerder plaatsvinden, ook zonder dat verdachte überhaupt inhoudelijk verhoord is. In sommige zaken zal verdachte daardoor langer vastzitten, ook al omdat in de periode tussen 00.00 uur en 09.00 uur in beginsel NIET GEHOORD mag worden! Aan het verhoor bij ivs (artikel 57 lid 1 Sv) verandert niets, met name mag dat verhoor nu niet inhoudelijker worden om aan de strekking van deze richtlijn te ontkomen.
**) De termijn van 4 uur begint te lopen vanaf het moment van melding van de ivs aan de piketcentrale (tijdstip fax) of –als op dat moment de piketcentrale gesloten is- het openingstijdstip van de piketcentrale (vandaar dat de periode tussen 00.00 uur en 09.00 uur niet voor verhoor kan worden benut).
***) In B-zaken mag de politie de verdachte erop wijzen dat gebruikmaking van het consultatierecht verlenging van de vrijheidsbeneming tot gevolg heeft (omdat de komst van de advocaat moet worden afgewacht). Verdachte kan dan afwegen of hij wel of geen gebruik wil maken van het consultatierecht. Het spreekt voor zich dat verdachte hierbij niet onder druk mag worden gezet. Het proces-verbaal waarin de afstand wordt gerelateerd, moet heel duidelijk zijn!
****) C-zaken blijven een lastige categorie.
Als een verdachte vraagt om overleg met een advocaat, kan dat op de volgende manieren:
Verdachte kan al een advocaat hebben of deze zelf regelen.
Overleg met de advocaat moet binnen 1 uur, nadat de advocaat in kennis is gesteld van de aanhouding van verdachte, kunnen plaatsvinden, als het kan in persoon, maar anders telefonisch. Het overleg zelf mag niet langer dan 20 minuten duren, waarbij die 20 minuten niet binnen de éénuurstermijn hoeven te vallen.
Kan de verdachte geen advocaat noemen, dan zou een uitstel van 1 uur verleend kunnen om de mogelijkheid te beproeven dat namens verdachte iemand anders probeert binnen dat tijdsbestek een advocaat ter plekke of aan de lijn te laten komen.
In uiterste nood kan geprobeerd worden een advocaat via de piketcentrale te regelen ( NB: de piketcentrale speelt formeel gezien geen enkele rol).
In het geval er op geen enkele wijze contact met een advocaat tot stand gebracht kan worden zijn er twee opties: ofwel verdachte wordt in vrijheid gesteld, kan zichzelf van juridisch advies voorzien en moet op een later tijdstip (vrijwillig) terugkomen voor verhoor ofwel verdachte wordt toch gehoord: dit kan een risico voor bruikbaarheid van zijn verklaring inhouden.
Schema:
| A zaken:- TGO-waardige zaken (ook bij ondubbelzinnig daderschap {smoking gun})- Zaken waaraan projectmatig onderzoek naar zware criminaliteit is voorafgegaan
– “Gevoelige” zaken (conform Handleiding gevoelige zaken). |
Er moet overleg in persoon met een advocaat zijn geweest voorafgaand aan eerste verhoor van verdachte.Verdachte kan GEEN afstand doen van dit recht (behalve in bijzijn van de advocaat). | Verdachte na aanhouding direct in verzekering stellen* en via piketcentrale advocaat inschakelen. Advocaat moet binnen 4 uur ** aanwezig zijn.
Advocaat en verdachte mogen 20 minuten met elkaar praten. |
| B zaken:- Zaken waarin in verzekeringstelling mogelijk is (kort gezegd vh-feiten). | Verdachte moet actief worden gewezen op mogelijkheid van overleg met advocaat voorafgaand aan eerste verhoor.Verdachte mag WEL AFSTAND doen. Moet goed blijken uit pv. ***Doet verdachte GEEN AFSTAND, dan zoals bij A: verdachte direct in verzekering stellen. | Wordt een verdachte die afstand heeft gedaan, alsnog in verzekering gesteld dan geldt vervolgens de normale/huidige piketregeling. |
| C zaken:- Zaken waarin geen in verzekeringstelling mogelijk is (misdrijven waarvoor geen vh mogelijk is c.q. overtredingen). | Piepsysteem: alleen als verdachte erom vraagt, moet hij in de gelegenheid worden gesteld te overleggen met een advocaat.Dat overleg (in persoon of telefonisch) moet binnen 1 uur plaatsvinden en mag niet langer dan 20 minuten duren. **** | Verdachte kan al een advocaat hebben of deze zelf of via derden regelen.In uiterste nood kan geprobeerd worden een advocaat via de piketcentrale te regelen.Lukt het niet contact met een advocaat te krijgen zijn er twee opties:Ofwel verdachte wordt in vrijheid gesteld, kan zichzelf van juridisch advies voorzien en moet op een later tijdstip (vrijwillig) terugkomen voor verhoor;
Ofwel verdachte wordt toch gehoord. Dit kan een risico voor bruikbaarheid van zijn verklaring inhouden. |