Naast gieren blijken ook arenden te sterven als gevolg van het medicijn Diclofenac dat ook vaak in de veeteelt toegepast wordt. Dat blijkt uit een onderzoek, dat verscheen in het gerenommeerde tijdschrift Bird Conservation International.
Diclofenac is vooral gekend als een krachtige ontstekingsremmer voor mensen, maar daarnaast wordt het medicijn ook toegediend bij vee. En het is die laatste toepassing die dramatische gevolgen heeft voor de volgende schakel in de voedselketen: de gieren, en nu dus ook de arenden. In Zuid-Azië verdween 99 procent van het gierenbestand. Recent kwam aan het licht dat het medicijn vrij beschikbaar is voor veetelers in Spanje en Italië. BirdLife en Natuurpunt roepen de EU op om lessen te trekken uit de Zuid-Aziatische catastrofe en vragen een onmiddellijk verbod op het gebruik van het medicijn bij veetelers.
Het was al langer bekend dat vee dat behandeld werd met Diclofenac dodelijk is voor gieren, maar dat ook arenden sterven aan de gevolgen van het medicijn is nieuw. Wetenschappers kwamen tot die conclusie na testen die uitgevoerd werden op twee dode steppearenden, die gevonden werden in de Indiase deelstaat Rajahstan. In de kadavers van beide vogels werden sporen van Diclofenac aangetroffen. Ze vertoonden daarnaast ook dezelfde vorm van nierfalen als de gieren.
Steppearenden behoren tot de familie van de Aquila en zijn nauw verwant met de steenarend en de sterk bedreigde keizerarend, die nog in Spanje aangetroffen wodt. Te vrezen is dat alle soorten in deze familie vatbaar zijn voor Diclofenac. Met veertien verschillende soorten die verspreid leven over Azië, Afrika, Australië, Europa en Noord-Amerika betekent dit dat we de vergiftiging met Diclofenac als een globaal probleem moeten beginnen beschouwen.
Doordat alle Europese arenden ook opportunistische aaseters zijn, betekent vergiftiging een onmiddellijk bedreiging voor de mythische vogels. Zolang Diclofenac toegediend wordt aan vee, bestaat de kans dat een Aziatisch scenario – waarbij 99 procent van de gieren verdween- zich ook in Europa voordoet, en dus ook de arenden treft.
Sinds het voorjaar van 2013 zijn er twee veeteeltproducten op de Spaanse markt die het geneesmiddel Diclofenac bevatten. Onderzoek heeft aan het licht gebracht dat het medicijn ook in Italië verhandeld wordt, hoewel veilige, alternatieve medicijnen als Meloxicam en Ketoprofen voorhanden zijn. Dat kan dramatisch zijn voor het Europese roofvogelbestand. Miljoenen euro’s zijn geïnvesteerd om bedreigde Europese roofvogelsoorten te redden. Die investering dreigt nu in een klap verloren te gaan. BirdLife en Natuurpunt roepen de Europese Commissie op om het probleem te erkennen en een algemeen Europees verbod uit te vaardigen op het gebruik van het medicijn in de veeteeltsector.
Tekst: Hendrik Moeremans, Natuurpunt
Foto: Cor Fikkert, Staatsbosbeheer